 |
| Ρίζος Ιωάννης |
Το άρθρο ανήκει στον κ. Ιωάννη Ρίζο και υπάρχει στο βιβλίο του "Ληστες της Θ. Διδασκαλιας", Β΄ Μερος σελ. 181.
Παρουσιάσαμε δεκάδες περιπτώσεις Αγίων και Ομολογητών που αποτειχίστηκαν και παραλείψαμε πολλές περισσότερες.
Κάποιοι περιμένουν
κάποιους πράγματι άγιους Γέροντες να πάρουν «πληροφορία» από τον Θεό για να
σημάνουν την Αποτείχιση. Θέλω να καταγράψω ότι πουθενά δεν συνάντησα οι
πρωταγωνιστές των αποτειχίσεων να δηλώνουν ότι προέβησαν σε Αποτείχιση επειδή
έλαβαν «πληροφορία» από τον Θεό. Οδηγός τους ήταν η Αγία Γραφή, η διδασκαλία
και ο βίος των Αγίων, οι Σύνοδοι και οι Ιεροί Κανόνες. Αυτή η «πληροφορία» από
τον Θεό!
Σήμερα όμως δεν
μας συμφέρει και πολύ να διδασκόμαστε από την ανόθευτη Πατερική διδασκαλία και
ψάχνουμε για κάποιες βολικές λύσεις και διεξόδους. Συχνά αυτές τις διεξόδους
μας τις προσφέρουν γέροντες και παιδαριογέροντες της εποχής μας.
Γράφει ο π. Διονύσιος
Τάτσης:
«Γέμισε η Εκκλησία
μας με «Γέροντες» … «Συνήθως είναι ιερομόναχοι, αλλά και κοσμικοί
αρχιμανδρίτες, που έχουν διαβάσει πολλά για τους πραγματικούς Γέροντες και
αναμασώντας τους λόγους τους ή διηγούμενοι τα του βίου τους, δημιουργούν
ψευδαισθήσεις στους ανυποψίαστους και αποκτούν και οι ίδιοι φήμη εναρέτου και
θεοφώτιστου γέροντα, ενώ δεν έχουν κανένα από τα γνωρίσματα των αγίων
Γερόντων. Το αποτέλεσμα είναι πολλοί
αδελφοί να παγιδεύονται στην επικίνδυνη προσωπολατρία και αντί να ανοίγει ο
νους τους και να προχωρούν στον πνευματικό δρόμο της κατά Χριστόν ζωής, μένουν
προσκολλημένοι σε μερικά τυπικά πράγματα, εξωτερικά και ανούσια, και
καθησυχάζουν τη συνείδησή τους πως τάχα προοδεύουν, αφού τηρούν τα όσα τους
λένε οι «γέροντές» τους … Η φιλοδοξία τους είναι να έχουν πνευματικά τέκνα,
πειθαρχικά, άβουλα και να συνεργούν στο όποιο έργο τους, είτε μοναστηριακό
είναι αυτό είτε ενοριακό. Οι άνθρωποι που συνήθως τους ακολουθούν δεν είναι σε
θέση να αποκαλύψουν την υποκρισία τους.
Έχουν περιορισμένη πληροφόρηση, δεν κάνουν πολλές σκέψεις και σύρονται
από τον αλάθητο «γέροντά» τους, κάνοντας υπακοή και συγχρόνως διατηρούν όλες
τις κοσμικές και αμαρτωλές τους συνήθειες. Επικαλούνται συχνά τον «γέροντά»
τους όταν συνομιλούν με άλλους αδελφούς στην προσπάθειά τους να τους πείσουν
ότι οι όποιες δικές τους αποφάσεις για μικρά και μεγάλα θέματα της προσωπικής
τους ζωής και όχι μόνο, είναι ορθές και κανένας δεν μπορεί να τις αμφισβητήσει
ή να τις κρίνει αρνητικά, αφού έχουν την ευλογία του «γέροντά» τους. Προφανώς πρόκειται για αρρωστημένη ευσέβεια,
η οποία πρέπει να καταπολεμείται από τους πνευματικούς».[452]
Πολλοί γέροντες
λοιπόν χρησιμοποιούν το επιχείρημα της μη αποτειχίσεως των σύγχρονων Αγίων
(Παϊσίου, Πορφυρίου) από την
αίρεση του Οικουμενισμού ως κανόνα και περιφρονούν
επιδεικτικά την διδασκαλία αιώνων της Εκκλησίας. Στην περίπτωση βέβαια του
Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς ότι τάχα «ησύχαζε» μη αποτειχισμένος, όπως αποδείχθηκε
βρέθηκαν αδιάβαστοι, γιατί ο Άγιος είχε αποτειχιστεί.[453] Αλλά και ο Άγιος Παΐσιος
είχε αποτειχιστεί για ένα διάστημα μαζί με το Άγιο Όρος.[454] Αυτοί λοιπόν οι
σύγχρονοι γέροντες «διαβολικήν νοσούντες ευσέβειαν»,[455] εμφανίζονται να
περιφρονούν το μαρτυρολόγιο και τη διδασκαλία χιλιάδων Ομολογητών ανά τους
αιώνες και χαράζουν την ποιμαντική τους με βάση το ότι δεν αποτειχίστηκε ο τάδε
ή ο δείνα σύγχρονος Άγιος.
Όπως στην Λυκαονία
τα χρόνια των Αποστόλων κάποιοι νόμιζαν τους Αποστόλους ως θεούς. Τον Βαρνάβα
ως τον Δία, τον Παύλο ως τον Ερμή,[456] έτσι προσέχουμε σήμερα περισσότερο τους
γεροντάδες και επισκόπους από τα ίδια τα λόγια του Χριστού. Και οι σημερινοί
γεροντάδες και επίσκοποι αντί να ανακατευθύνουν τους πιστούς στην αληθινή πηγή
που είναι ο Χριστός και οι άγιοι, διατηρούν αυτή τη νοσηρή και δαιμονιώδη
σχέση.
Γιατί; Γιατί:
«Πάντας μεν τους δερματίνους χιτώνας πολλοί εξεδύσαντο [ξεντύθηκαν]. Τον
έσχατον δε, τον της κενοδοξίας μόνοι οι την αυτής μητέρα, την αυταρέσκειαν
βδελυξάμενοι».[457] Πολλοί από αυτούς παρακινούνται στη ευσέβεια για να
τιμούνται και να δοξάζονται από τον κόσμο. Μόνο δια δόξης θέλουν να είναι
απόστολοι και όχι δια ατιμίας.[458] Άν διδάσκοντας την αλήθεια «αφορίσουσιν
υμάς και διώξουσιν υμάς»[459], τότε «να λείπει η αλήθεια!».
Πρέπει να τονίσουμε:
η στάση οποιουδήποτε προσώπου όσο ενάρετο και αν είναι, δεν αποτελεί τον
οδοδείκτη για τον ουρανό παρά μόνο αν συμβαδίζει με την διαχρονική διδασκαλία
της Εκκλησίας. Δεν θα δώσουμε λόγο στον Θεό για τη στάση που τήρησε ο α ή ο β
γέροντας, αλλά για την στάση που τηρήσαμε εμείς. Για αυτό και ο Άγιος Παΐσιος ο
Αγιορείτης μας λέει: «Τις διάφορες θεωρίες των θεολόγων να τις περνάτε από το
ΠΑΤΕΡΙΚΟ κόσκινο. Πρέπει να τις κοσκινίζετε με βάση τους ΠΑΤΕΡΕΣ».[460]
Λέγοντας «Πατέρες» ο Άγιος αναφέρεται στους Πατέρες της Εκκλησίας και όχι στον
κάθε ένα που οι γείτονές του τον αποκαλούν «γέροντα».
Στην προς Γαλάτας
επιστολή ο Απ. Παύλος λέει έναν «πολύ βαρύ λόγο» όπως χαρακτηρίζει ο Άγιος
Θεοφύλακτος Βουλγαρίας.[461] Υπήρχε μία ας πούμε διαφωνία μεταξύ των Αποστόλων
και του Απ. Παύλου για την περιτομή. Ο Απ. Παύλος λέει το καταπληκτικό: «Δεν με
ενδιαφέρει για αυτούς που νομίζουν ότι είναι κάποιοι [εννοεί τους Αποστόλους]
αν κηρύττουν ή δεν κηρύττουν την περιτομή, διότι αυτοί θα δώσουν λόγο στον Θεό
για αυτό το θέμα και ο Θεός δεν θα τους φοβηθεί επειδή είναι σπουδαίοι και
έξαρχοι ανάμεσα στους Αποστόλους».[462]
Ο φωτισμός κάποιου
Γέροντα που αγιοκατατάσσεται δεν σημαίνει και την απόκτηση του αλάθητου! Στην
Ορθόδοξη Εκκλησία οι Άγιοι δεν είναι και αλάθητοι, και πολλές φορές είχαν πέσει
σε λάθη. Μήπως ο άγιος Μεθόδιος δεν έσφαλε παρά την αγιότητά του, στη απόφαση
της τιμωρίας των Στουδιτών μοναχών; Ο Άγιος Κύριλλος το 403 δεν συνόδευσε τον
θείο του Θεόφιλο στην Κωνσταντινούπολη και ήταν παρών στην παρά την Δρυν Σύνοδο
που καθαίρεσε τον ΜΕΓΑ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο; Δεν θεωρούσε τον
Ιωάννη τον Χρυσόστομο όμοιο του Ιούδα;[463] Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης δεν είχε
μερικές λάθος δογματικές απόψεις; Έκανε καλά ο Άγιος Ανατόλιος που συμφώνως
προς τα πρακτικά της Δ´ Οικ. Συνόδου είπε, εκφράζοντας τη δική του γνώμη και
μόνο, ότι «διά την πίστιν ου καθηρέθη ο Διόσκορος, αλλ’ επειδή ακοινωνησίαν
εποίησε τω Κυρίω Λέοντι και τρίτον εκλήθη και ουκ ήλθεν».;;
Οι προσωπικές
εμπειρίες και οι γνώσεις του Γέροντα πολλές φορές παίζουν σημαντικό ρόλο στις
απόψεις του. Φίλτρο αλάθητο και αμετάβλητο για το τι είναι ορθό και τι λάθος
αποτελεί η Πατερική Συμφωνία. Το Patrum consensus, η συμφωνία των τωρινών
θέσεων με όλες τις προηγούμενες των Πατέρων.
Είναι γνωστή η ιστορία για τον γέροντα ο οποίος ενω είχε
φτάσει στο επίπεδο να έχει αγγέλους ως συλλειτουργούς του, παρόλα αυτά όταν
πήγε μία φορά ένας διάκονος στο εκκλησάκι που λειτουργούσε για να
παρακολουθήσει την λειτουργία, πρόσεξε ότι γινότανε με αιρετικό τυπικό. Όταν λοιπόν
ο διάκονος του έκανε παρατήρηση, την πρώτη φορά ο γέροντας τον αγνόησε, την
δεύτερη τον αγνόησε, την τρίτη γύρισε στον άγγελο και τον ρώτησε: «Αλήθεια
λέει;» και ο άγγελος του απάντησε: «ναι αλήθεια λέει».
Ο γέροντας ρώτησε
τον άγγελο: «γιατί δεν με διόρθωσες;» και αυτός του απάντησε: «Επειδή ο Θεός
θέλει ο άνθρωπος να διορθώνεται από τον άνθρωπο». Η παραπάνω ιστορία θυμίζει
και άλλη μια ιστορία που υπάρχει στο Γεροντικό: Ένας γέροντας προσπαθούσε να
βρει την ερμηνεία για ένα Αγιογραφικό χωρίο. Μέρες ολόκληρες προσευχόταν αλλά
δεν κατάφερνε να πάρει απάντηση. Κάποια μέρα αποφάσισε να πάει στο γείτονά του
ασκητή και να τον ρωτήσει. Μόλις ξεκίνησε να πάει, ήρθε άγγελος εξ ουρανού για
να του δώσει την ερμηνεία και ο γέροντας τον ρώτησε: «Που ήσουν τόσο καιρό
γιατί δεν ερχόσουν;» και ο άγγελος του απάντησε «επειδή ο Θεός περίμενε να
ταπεινωθείς πηγαίνοντας σε άνθρωπο».
Ένας ευσεβής
λογισμός που θα μπορούσαμε να κάνουμε λοιπόν είναι ότι ίσως κάποιοι νεοφανείς
Άγιοί μας να μην ήταν πλήρως ενημερωμένοι για το πολυδιάστατο θέμα της
Αποτείχισης. Πολλοί νομίζουν ότι οι Άγιοί μας είναι και παντογνώστες! Αλλά
«κανείς δεν ξέρει κανένα πράγμα με τόση τελειότητα καθώς πρέπει να το ξέρει,
ακόμα κι αν είναι ο Πέτρος, ακόμα κι αν είναι ο Παύλος», λέει ο Άγιος Θεοφύλακτος
Βουλγαρίας.[464]
Μία ακόμα ερμηνεία
που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε στο πρόβλημα είναι αυτή που αναφέρεται από τον
προφήτη Ησαΐα και αναφέρει ο Π. Τρεμπέλας στο υπόμνημά του: «Όταν ο λαός είναι
διεφθαρμένος και κρίνεται από τον Θεό άξιος εγκαταλείψεως, κατά θεία παραχώρηση
αυτοί που ετάχθησαν από τον Θεό να τον καθοδηγούν πλανώνται».[465] Παραχωρεί ο
Θεός να κλείσουν οι οφθαλμοί της διάνοιας των προφητών Του γιατί ο λαός θα
βρεθεί ακόμα πιο ένοχος από την αναμενόμενη άρνηση εφαρμογής των εντολών των
προφητών.
Τέλος είναι
πραγματικά υψηλής θεολογικής εμπειρίας η σκέψη που κάνει ο Άγιος Μάξιμος. Ο
Άγιος του Θεού μας λέει ότι άν δεν έχει κανείς ένα πρότερο φυσικό ιδίωμα στην
ψυχή του προς κάποια αρετή δεν μπορεί να λάβει υψηλό χάρισμα πάνω σε αυτή την
αρετή. Έτσι αυτός που δεν έχει μία πρότερη φυσική φιλανθρωπία δεν μπορεί να
λάβει χάρισμα ιαμάτων, «ούτε τι έτερον των λοιπών χαρισμάτων χωρίς της εκάστου
δεκτικής έξεως…».[466] Και ο ιερός Χρυσόστομος σημειώνει ότι οι άγιοί μας έχουν
διαφορετικές «λαμπρότητες», όλες προερχόμενες βεβαίως από την λαμπρότητα του
Θεού, ο Οποίος στον μεν ένα χαρίζει την λαμπρότητα της προφητείας, στον άλλον
την λαμπρότητα της αποστολής, στον άλλον την λαμπρότητα του μαρτυρίου.[467] «Μη
πάντες απόστολοι; Μη πάντες προφήται; Μη πάντες διδάσκαλοι; Μη πάντες δυνάμεις;
Μη πάντες χαρίσματα έχουσιν ιαμάτων;…».[468] Άλλωστε: «Όπως θέλει ενεργεί το
Άγιο Πνεύμα».[469]
Και κάτι ακόμα.
Κάποιοι περιμένουν κάποιους πράγματι άγιους Γέροντες να πάρουν «πληροφορία» από
τον Θεό για να σημάνουν την Αποτείχιση. Θέλω να καταγράψω ότι πουθενά δεν
συνάντησα οι πρωταγωνιστές των αποτειχίσεων να δηλώνουν ότι προέβησαν σε
Αποτείχιση επειδή έλαβαν «πληροφορία» από τον Θεό. Οδηγός τους ήταν η Αγία
Γραφή, η διδασκαλία και ο βίος των Αγίων, οι Σύνοδοι και οι Ιεροί Κανόνες. Αυτή
η «πληροφορία» από τον Θεό! Όποιος δεν πείθεται από την διδασκαλία της Γραφής
και των Πατέρων, ούτε και νεκρός να αναστηθεί, ούτε και «πληροφορία» σε κάποιον
Γέροντα να δοθεί, δεν θα πεισθεί. Έτσι μας διδάσκει ο Κύριος στην παραβολή του
πλουσίου και πτωχού Λαζάρου.[470] Και από τον αντιαιρετικό βίο της Εκκλησίας
βλέπουμε ότι από την αίρεση δεν προστατεύει η «πληροφορία» αλλά η παραδεδομένη
διδασκαλία.
Εμείς όμως γιατί
δεν πειθόμαστε από τις ξεκάθαρες εξηγήσεις των Αγίων και την διδασκαλία της
Εκκλησίας; Γιατί δεν μένουμε στην «παρακαταθήκη»[471] όπως μας παραδόθηκε,
χωρίς να κοιτάμε πονηρά γύρω μας, κρίνοντας άλλους για το τί έπραξαν ή τι δεν
έπραξαν; Εκατό ταυτόσημες και σαφείς διδασκαλίες έχουμε και δεν πειθόμαστε, και
ψάχνουμε κάποια θολή και αμφίσημη στάση κάποιου συνήθως σύγχρονου κληρικού
μήπως και μας «βολέψει! Ο Ποιμένας που δεν διδάσκει με ακρίβεια τις εντολές του
Θεού θα δικαστεί ως φονιάς για τις ψυχές αυτών που θα πάρει στον λαιμό του. Οι
ακόλουθοι αυτών των ποιμένων δεν θα αθωωθούν ως ανεύθυνοι, αλλά θα απολεσθούν
που ακολούθησαν πλάνο ποιμένα.[472] «Αρκει ταυτα τοις πιστοις».[473]
«Μας δίδαξαν οι
Παίδες που ρίχτηκαν στην βαβυλώνια καμινο, ότι κι αν δεν υπάρχει κανείς
σύμμαχος της ευσεβείας, πρέπει να επιτελεί κανείς και μόνος το καθήκον. Αυτοί
λοιπόν μέσα από την φλόγα της καμίνου υμνούσαν τον Θεό, χωρίς να υπολογίζουν το
πλήθος των ασεβών, αλλά οι τρείς τους ήταν αρκετοί για να στηριχτουν μεταξύ
τους».
Μ. Βασιλείου, Ομιλία Περί του Αγίου Πνεύματος